Bol sıfırlı Türk Lirası banknotların peş peşe cüzdanlara girişi 1980 sonralarında hızlanmıştı. 1927 yılında tedavüle çıkan ve tertip değişiklikleriyle tam 54 yıl en büyük kağıt para olma özelliğini koruyan 1.000._TLʹnin saltanatı, 1981 Kasımıʹnda 5.000.- TLʹlik banknotun tedavüle çıkışıyla sona ermişti. Altı sıfırlı ilk Türk Lirası da 1995ʹin Ocak ayında çıkmış ve neredeyse bir çok insan milyoner olmuştu.Türk Lirasıʹna yeni sıfırlar eklenerek değil, altı sıfır birden atılarak tam 10 yıl sonra 1 Ocak 2005 tarihinde milyon TLʹnin saltanatına da son veriliyor. 30 yılı aşkın süredir iniş çıkışlarla devam eden yüksek kronik enflasyon, ekonomik ve sosyal hayatta yaralar açarken TLʹnin satın alma gücünü de bir mum gibi eritmişti. Yıllar sonra şimdi enflasyonda bir iniş çizgisi yakalandı, şartlar oluştu ve yıllar sonra yine yeniden kuruşlu hayata başlanıyor.1 Ocak 2005 tarihinden itibaren tedavüle çıkan Yeni Türk Lirası (YTL) banknotlar, 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 YTL kupürlerinden oluşuyor. Madeni paralar ise 1, 5, 10, 25, 50 Yeni Kuruş (YKr) ile 1 Yeni Lira olarak tedavüle çıkıyor. Sıfır atma operasyonunun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasıʹna maliyeti, yaklaşık 20 milyon dolar olarak hesaplanıyor. 1 Ocak 2005ʹten itibaren her türlü ödeme, fatura, bankacılık işlemleri Yeni Türk Lirası (YTL) üzerinden yapılacak.Şirketler ve iş dünyasının bu yöndeki hazırlıkları, stok takibi, muhasebe, kasa işlemleri, fatura ve makbuz üretimi, otomatik tartı ve fiyatlama programlarında gerekli değişiklikler gerçekleştirildi. 2005 yılı boyunca bütün mal ve hizmet bedellerinin, etiket ve tarife listelerinde TL ve YTL üzerinden ayrı ayrı gösterilmesi yönünde düzenleme yapıldı. Ödeme kaydedici cihazlarda yapılacak değişikliklere ilişkin Tebliğ (Sıra No: 60) 15 Mayıs 2004 tarihli Resmi Gazeteʹde yayımlanmıştı. Tebliğe göre, ödeme kaydedici cihazların en geç 31 Mart 2005 tarihine kadar YTLʹye uyumlu hale getirilmesi gerekiyor. 31 Temmuz 2004 tarihli Resmi Gazeteʹde yayımlanan 5228 sayılı Kanunʹun 13. maddesiyle mükelleflere satın aldıkları ödeme kaydedici cihazlar için yüzde 100ʹe kadar amortisman ayırarak tamamının gider yazılabilmesi imkanı getirildi. BAKANLIKLARʹDA HAZIRLIKLAR TAMAMLANDIMaliye Bakanlığı boyutunda getirilen diğer düzenlemeler arasında 30 Eylül 2004 tarihli Resmi Gazeteʹde yayımlanan YTL işlemlerine ilişkin Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 21); 6 Ekim 2004 tarihli Resmi Gazeteʹde yayımlanan YTL kullanımında özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar hakkında 13 Sıra Noʹlu Tebliğ ile 28 Kasım 2004 tarihinde Resmi Gazeteʹde yayımlanan 213 sayılı Vergi Usul Kanunuʹnda, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren uygulanacak olan maktu hadler ile asgari ve azami para ile ödenecek ceza miktarlarına ilişkin Vergi Usul Kanunu Tebliği (Sıra No. 342) sayılabilir. Web sayfasında, kamuoyuna duyurulan düzenlemeleri bir arada görebilmek de mümkün. Ocak 2005ʹten sonra yapılacak çek bildirimleri ve takas işlemlerine ait talimatlar 25 Ağustos ve 9 Eylül 2004 tarihlerinde yayımlandı. İlke olarak, 2005 yalında tüm poliçe, bono ve çekler YTL üzerinden düzenlenecek. 1 Ocak 2005 tarihinden sonra eski çek karneleri, üzerinde bulunan TL ve Türk Lirası ibareleri keşideci tarafından YTL ve Yeni Türk Lirasıʹna göre düzeltilerek paraflanmak suretiyle kullanılabilecek.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından getirilen düzenlemelere göre de etiket ve tarife listeleri dışında, sigorta şirketleri tarafından düzenlenecek poliçe gibi belgelerin 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren sadece YTL üzerinden düzenlenmesinin yeterli olacağı açıklandı.İMKB VE DİĞER PİYASALARDA YTLYTLʹye geçişle birlikte İMKB dahilinde hisse senetleri piyasasında küsurat işlemleri yapılmayacak. Küsurat işlemleri, borsa dışı lot altı işlemleri kapsamında yürütülecek. İMKB hisse senetleri piyasasında daha önceki ˮ1 lot=1.000 adet=1.000.000 TL nominalˮ eşitliği, yeni düzende 1 lot=1 adet= 1 YTL nominalˮ şeklinde olacak. Böylece hisse senetleri piyasasında fiyat, 1 YTL nominal değer bazında ilan edilecek.Döviz ve efektif piyasası işlemleriyle ilgili düzenlemeler sonucunda; kurlar, virgülden önce ve sonra kullanılan rakam sayısı toplamı 5 olacak şekilde açıklanacak. Kur, 1 YTLʹden büyükse, virgülden sonra 4 basamaklı olarak ifade edilecek. Kur, 1 YTLʹden küçükse para birim değerinin olumsuz etkilenmemesi için, virgülden sonra 5 basamak olarak kaydedilecek. Nominal değeri, oldukça düşük olan Rumen Leyi, İran Riyali ve Japon Yeniʹne ilişkin kur, 100 birim üzerinden ilan edilecek.T.C. Merkez Bankasıʹnın açık piyasa işlemlerinde; 1 Ocak 2005 tarihinden sonra fiyatlama tabanı, Devlet İç Borçlanma Senetleriʹne uygun olarak 100 YTL olacak ve işlem faiz oranlarını tam yansıtmak amacıyla noktadan sonra 5 hane olacak. Kesin alım ve satım işlemlerindeki fiyatlandırma tabanı ise 100 YTL olacak ve fiyatlarda noktadan sonra 3 hane kullanılacak.Hazine işlemlerinde, Devlet İç Borçlanma Senetleriʹnin (DİBS) Resmi Gazeteʹde ilan edilen gösterge niteliğindeki fiyatları YTL cinsinden noktadan sonra 3 hane, döviz ve dövize endeksli DİBSʹlerin fiyatları ise döviz kurlarında olduğu gibi toplam 5 hane olarak ilan edilecek. Nominal DİBS tutarları için YKr kullanılmayacak. YTL cinsinden düzenlenecek DİBS ihalelerinde; 100.000 TL olan fre7 31 Mart 2005 tarihine kadar YTL fiyatlandırma tabanı, 100 YTL olacak. Fiyatlandırmada noktadan sonra 3 basamak kullanılacak. Döviz cinsinden ve dövize endeksli ihalelerde herhangi bir değişikliğe gidilmeyerek, mevcut uygulamadaki gibi fiyatlandırma tabanı 10.000 olacak ve fiyatlandırmada noktadan sonra değer kullanılmayacak.
Editör: TE Bilisim